ABD'de Ermenilerin Dediği Oldu

ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesinin 1915 olayların 'soykırım' olarak nitelendiren tasarı Komite'den geçti.

ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi, 1915 olaylarına dair Ermeni iddialarının kabulünü içeren tasarı görüşülüyor. Tasarıyla ilgili oylama Türkiye saati 21.15'te başladı.

ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesinin 1915 olayların 'soykırım' olarak nitelendiren tasarıyı oylamaya sona erdi. Bir üyenin katılmadığı oturumda, 22 hayır oyuna karşılık 23 evet oyuyla tasarı Komite'den geçti.

Toplam 46 oy kullanılacak...Oylamada son durum

21.30: Oylamada hayır: 21 Evet : 13

21.38: Oylamada hayır: 21 Evet: 17

21.45. Oylamada hayır: 22 Evet: 23

ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi, 1915 olaylarına dair Ermeni iddialarının kabulünü içeren tasarıyı görüşüyor. Görüşmeye kısa bir süre ara verildi.

Görüşmenin açılışında konuşan Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Howard Berman, ''Hiçbir şeyin Türkiye'nin 'Ermeni soykırımı' gerçekliğine gözünü kapamasını haklı çıkarmadığı'' görüşünü savundu.

Konuşmasında, ''soykırımın'' yirminin üzerinde ülke ve Avrupa Parlamentosu tarafından da tanındığını belirten Berman, ''İnsan haklarının teşvikinde bir dünya lideri olarak ABD'nin de bu ülkelere katılmada ahlaki sorumluluğu bulunuyor'' diye konuştu.

''Her ulusun kendi tarihiyle hesaplaşması'' gerektiğini söyleyen Berman, ''Türkiye'den bütün istediğimiz bu. Türkiye'nin 'soykırımın' gerçekliğini kabul etmesinin zamanı. Bu, Türk halkı için muhtemelen zor ve acılı bir süreç olacak, ancak günün sonunda Türk demokrasisini güçlendirecek ve Türk-Amerikan ilişkilerini daha iyi duruma getirecek' ifadelerini kullandı.

Berman, ''Türkler bu tasarının ikili ilişkilerimiz için korkunç sonuçlar doğurabileceğini söylüyor. Gerçekten de belki bazı sonuçları olacaktır, ancak Türkiye'nin ABD ile olan ilişkilerine, en az bizim Türkiye ile olan ilişkilerimize değer verdiğimiz kadar değer verdiğine inanıyorum'' diye konuştu.

Konuşmasında Nobel Edebiyat Ödülü alan Orhan Pamuk'a da değinen Berman, Pamuk'un 1915 olaylarıyla ilgili sözlerinden dolayı ''ülkesinden kovulduğunu'' ileri sürdü.

Berman, konuşmasından önce, Ermenistan Parlemontusunun 3 üyesi, TBMM heyeti ve Türkiye'nin Washington Büyükelçisi Namık Tan ile ''Ermeni soykırımının kurbanları'' olarak tanıttığı 3 misafirin de oturumu izlediğini duyurdu.

Howard Berman'ın ardından söz alan milletvekili Ileana Lehtinen, tasarının geçmesinin ABD'nin güvenlik çıkarlarını riske atabilecek, istenmeyen sonuçlar yaratmayacağından emin olunması gerektiğini söyledi. ABD'nin yurt dışındaki operasyonlarına işaret eden Lethinen, tasarının üzerinde ''ciddi olarak'' düşünülmesine ihtiyaç olduğunu kaydetti.

Milletvekili Dan Burton, tasarının kabul edilmesi halinde Türkiye ile Ermenistan arasındaki görüşmelerin yanı sıra Türk-Amerikan ilişkilerinin de tehlikeye gireceği uyarısında bulundu.

''Birinci Dünya Savaşı sırasında yaşanan acıların farkında olduklarını'' belirten Burton, şu anda böyle bir tasarıyı kabul etmenin zamanı olmadığını, bir katkısının olmayacağını kaydetti. Burton, ABD'nin bölgeye ilişkin politikasına işaret ederek, ''Özellikle İran konusunda Türkiye gibi dostlara ihtiyacımız var'' dedi. Tasarının geçirilmesi halinde İncirlik üssünün kaybedilebileceğine dair uyarıda bulunan Burton, ''Türkiye ile Ermenistan arasında görüşmeler sürerken bu konuları tartışmayı onlara bırakmanın en mantıklısı olduğunu'' kaydetti.

Milletvekili Michael McMahon da tasarının geçmesi halinde ABD'nin Irak ve Afganistan'daki çabalarının zarar göreceğini söyledi. Irak ve Afganistan konusunda Türkiye ile yakın bir işbirliği içinde olduklarına işaret eden McMahon, tasarının geçmesi ve ardından Türkiye'nin İncirlik üssünü kapatması halinde Amerikan ordusunun Irak'tan çekilirken daha tehlikeli rotalar kullanmak zorunda olacağına işaret etti. Türkiye'nin Afganistan'a olan katkılarına dikkati çeken McMahon, tasarının kabul edilmemesi çağrısında bulundu.

Milletvekili Eni Faleomavaga da Türkiye ile Ermenistan arasında süren müzakerelere dikkati çekerek Başkan Berman'a, bu olurken Kongrenin böyle bir tasarıyı ele almasının nedenini sordu. Berman ise protokol sürecinin sürdüğünü, ancak protokollerin henüz iki ülkenin parlamentosunca onaylanmadığını, yakın dönemde de onaylanacağını zannetmediğini söyledi.

-''TASARIYI GEÇİRMENİN TAM ZAMANI''-

Tasarıya destek veren bazı milletvekilleri ise ABD'nin bu tasarıyı geçirmesinin ''tam zamanı'' olduğu görüşünü savundu.

''Soykırımı'' tanımanın ABD için bir zorunluluk olduğunu söyleyen bu milletvekilleri, tasarının Türk hükümetiyle değil, Osmanlı İmparatorluğu ile alakalı olduğunu ifade ettiler. Bazı milletvekilleri, ''bu tasarıyı geçirmenin insanlık için bir zafer olacağı'' gibi fikirler dile getirdi.

Milletvekili Chris Smith, ''Türk hükümetinin 'soykırımı' inkar kampanyasının tüm Ermeniler için surata bir tokat olduğunu'' söyleyerek, ''Bu meclis Türkiye'nin bir dostu, ancak dostlar diğer dostlarının insanlık suçu işlemesine izin vermez ya da bu suçların inkarına ortak olmasına izin vermez'' diye konuştu.

Oturum sırasında milletvekili Lethinen tarafından, ABD Başkanı Barack Obama'nın tasarının kabul edilmemesi yönündeki çağrısı da okundu.

İKİ KEZ ARA VERİLDİ

ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesinin 1915 olaylarına dair Ermeni iddialarının kabulünü içeren tasarıyı görüşmesi sürüyor. Görüşmeye TSİ 21.10'a kadar ara verilirken, birkaç milletvekilinin konuşmasının ardından TSİ 21.15'te oylamanın başlayacağı ve yarım saat süreyle oy kullanılabileceği bildirildi.

Görüşmenin ikinci bölümünde ilk sözü alan milletvekili Mike Pence, 1915'te yaşanan olayları ''soykırım'' olarak tanıdığını, ancak ABD'nin çıkarları gereği tasarıya hayır oyu kullanacağını söyledi. Türkiye ile ABD arasında Irak ve Afganistan gibi konularda stratejik ortaklığa işaret eden Pence, tasarının geçmesinin ABD'nin Irak ve Afganistan'daki çıkarlarına zarar vereceğini ve Amerikan askerlerinin hayatını riske atacağını belirtti.

Milletvekili Gerald Connolly, ABD'nin Türkiye ile ilişkilerinin taşıdığı büyük öneme dikkati çekerek ''Eğer tasarı geçerse bu ilişkiler tehlikeye girer'' uyarısında bulundu. ''Eylemlerimizin ne gibi sonuçlar doğurabileceğine iyi bakmalıyız'' diyen Connolly, bu oylamanın geçmişe değil geleceğe yönelik olması gerektiğini kaydetti.

Milletvekili Dana Rohrabachez ise, ''Türkiye ABD'nin dostu, ancak dostluk, gerçekleri görmememiz anlamına gelmez'' dedi.

Milletvekili Michael McCaul da Ermeni iddialarına destek vermekle birlikte tasarının zamanlamasına ilişkin kafasında soru işaretleri olduğunu kaydetti. Tasarıya ilişkin oylamanın Türkiye ile Ermenistan arasındaki normalleşme sürecini rayından çıkarabileceği ve ABD'nin Irak ve Afganistan'daki askerlerini tehliye atabileceği uyarısında bulunan McCaul'un, ''Tasarı için doğru zaman değil'' sözünün ardından komitenin başkanı Berman söz alarak şakayla karışık ''29 yıldır burada görev yapıyorum. Tasarı için hiçbir zaman 'iyi zaman' olmadı'' dedi.

Berman'ın bu sözleri salonda tasarıya destek veren kişiler tarafından alkışlandı.

Dışişleri Komitesi Avrupa Alt Komitesi Başkanı William Delahunt da, tasarının Türkiye ve Ermenistan arasındaki normalleşme sürecini tehliye sokabileceği uyarısında bulunarak, ''Bu tasarıyı geçirerek bu süreci riske atmayalım'' çağrısında bulundu. Daha önceden Ermeni tasarılarına destek verdiği bilinen Delahunt'un bu sözleri tasarıya karşı olanlardan alkış aldı.

Lynn Woolsey, Kongrenin tasarıyı kabul ederek tasarıyı kabul eden ülkelerin arasına katılması gerektiğini söyledi.

Ted Poe ise bu tür tasarıların hiçbir şeyi değiştirmediğini, tarihte yaşananlarla ilgili nihai kararı her iki ülkenin halklarının vermesi gerektiğini ifade etti. Tasarının geçmesinin ABD'nin çıkarına olmadığı görüşünü dile getiren Poe, tasarının geçmesiyle Türkler ve Ermenilerin çözüm için cesaretlendirilmiş olmayacağını kaydetti.

Tasarıya destek vereceğini bildiren Jim Costa da tasarı için doğru zaman olmadığını söyleyenleri eleştirerek, ''Lütfen bana doğru zamanın ne zaman olduğunu söyler misiniz?'' diye sordu.

Tasarıya ilişkin kararsızlar grubunda yer aldığı düşünülen Keith Ellison, ''oyunun Türkleri üzebileceğini ve bunun için üzgün olduğunu'' belirterek, tasarıyı destekleyeceğinin işaretini verdi. Ancak Ellison, tasarının geçmesinin Türkiye ile Ermenistan arasındaki normalleşme sürecine zarar vermeyeceğinden emin olunması gerektiğini söyledi.

Ron Paul da iki ülke aralarındaki meseleleri çözmeye çalışırken bu tasarıyı geçirmenin bir amaca hizmet etmeyeceğini söyledi. Gus Bilirakis, Barbara Lee ve Brad Sherman da tasarıya destek veren grupta yer aldılar. Sherman, ''Soykırımın reddi bir son adım değil, gelecekteki bir soykırımın ilk adımıdır. Biz Türkiye'yi komünizmden kurtardık, Kuzey Irak'ta bir Kürt devletinin kurulmasından kurtardık, Avrupa Birliği sürecine destek verdik, onlar ise bizden gerçekliği reddederek korkakça davranmamızı istiyor'' dedi ve tasarıya destek verenlerce alkışlandı.

SON DAKİKA

ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi'nde 1915 olaylarına ilişkin Ermeni iddialarını kabulüyle ilgili oylama Türkiye Saati ile 21.20'de başladı. Oylamanın Türkiye saati ile 21.45'te biteceği açıklanmasına rağmen Komitede ikinci bir oylama başlatıldı. Soykırımla ilgili oylamanın da diğer oylama bitene kadar devam edeceği belirtiliyor. Oylama süresinin ne zaman biteceği henüz belli değil.